Claeys / Haelvoet Architecten
Wetenschapshub | Kortrijk
WETENSCHAPSHUB
Laureaat Open Oproep Vlaams Bouwmeester
(i.s.m. Baumschlager Eberle Architekten)
“De pendant”
De ontwerpopdracht is duidelijk: ontwerp een pendant van het kasteel ‘t Hooghe. Een pendant zijnde een ‘tegenhanger’ of verder in de kunst ook wel bedoeld als twee bij elkaar behorende werken. Pendanten zijn gemaakt om samen te worden getoond. Alvorens een betekenisvol antwoord te formuleren dienen we dus goed de bestaande situatie te begrijpen. In eerste instantie kijken we dus aandachtig naar het kasteel en proberen er een ontwerphandleiding uit te destilleren.
Het kasteel ‘t Hooghe doet ongetwijfeld ‘iets’ heel goed. Er wordt ondertussen al 200 jaar voor gezorgd en minstens de komende decennia biedt het kasteel opnieuw onderdak aan hedendaagse functies. Naast zijn esthetische verschijning is zijn plan klaarblijkelijk flexibel genoeg om ook de tand des tijds te doorstaan en dus een ‘bruikbaar’ monument te zijn.
Het voorgestelde ontwerp, de pendant, heeft dezelfde ambitie. We maken geen kopie maar laten ons evenwel duidelijk inspireren naar plan typologie en uiterlijke verschijningsvorm. We beschouwen beide gebouwen immers als twee bij elkaar horende werken.
“In het huis van mijn Vader zijn veel kamers.” (Joh. 14:2)
Gelet op het diverse bouwprogramma van de nieuwe wetenschapshub wordt een soortgelijke organisatie van kamers voorgesteld als bij het kasteel, waarbij sterk ingezet wordt op samenwerking en co-creating. Het rechthoekig grondplan wordt ingedeeld met twee kruisen die visueel 6 onderling verbonden kamers afbakenen; één ervan is voor de verticale circulatie gereserveerd. De kamers kunnen flexibel worden samengenomen tot grotere ruimtes of juist opgedeeld worden in kleinere werkplekken.
Met wisselende vrije hoogtes worden accenten gelegd in de ruimtelijke beleving van de kamers: welgemikte vides verbinden visueel het programma van twee bouwlagen waardoor er meer interactie ontstaat tussen de verschillende verdiepingen. Het grondplan werkt op die manier kruisbestuivingen tussen de verschillende gebruikers in de hand en vermijdt dat er geïsoleerde (kennis)werkplekken ontstaan.
Er wordt een gebouw voorgesteld zonder verwarming, zonder koeling en zonder mechanische ventilatie: een “huis voor mensen” met zowel goede luchtkwaliteit en comfortabele binnentemperaturen (tussen 22°C en 26°C, cfr concept 2226 van Baumschlager Eberle). Het energievraagstuk van de 21e eeuw is niet zozeer de opwekking dan wel de opslag van energie: het gebouw is door zijn massa een thermische batterij die warmte opneemt en afgeeft door het (langzaam) laten fluctueren van de binnentemperatuur. Een eenvoudig software-systeem, dat ventilatieluiken bestuurt, houdt in het 2226-concept het binnenklimaat voortdurend in evenwicht.
In het landschapsontwerp wordt het bestaande park rondom het kasteel opgevat als een structuur van landschappelijke kamers, elk met een eigen karakter. Deze structuur wordt uitgebreid met een hedendaagse tuinkamer De lijnvoering van het ontwerp is organisch en fluïde: vanuit de verbindingsas met het kasteel ontluikt als het ware een abstracte bladstructuur die de dynamiek van de tuin definieert. Door een boeiend spel van paden, hagen met variërende hoogtes, beplantingen en bomen ontstaat in deze tuinkamer een eigen wereld, met uiteenlopende perspectieven en een variatie van opeenvolgende groenruimtes (met gazonnen, bloemenweides, wadi’s, enz.).
opdrachtgever: Provinciale Ontwikkelingmaatschappij (POM) West-Vlaanderen | locatie: site Kasteel 't Hooghe, Kortrijk | ontwerp: 2023 | ontwerpteam: Claeys / Haelvoet Architecten i.s.m. Baumschlager Eberle Architekten | landschapsarchitect: Wirtz International